Dalaman’da zeytin hasadı yapıldı

Dalaman çiftçisi bu yılın zetin hasatını yaptı. Özellikle Ekim – Kasım aylarında başlayıp Şubat ayına kadar devam eden zeytin hasatı, kırsal bölgelerde daha iyi ve verimli oldu.

Zeytinyağının  litre fiyatı ise en az 45 tl den tüketiciye satışı yapılıyor. Dalaman’lı üreticiler öncelikle kendi sofralarında kullanacağı yağın haşatını yapıyor, fazla gelen yağları ise pazarlayarak tüketicilere ulaştırıyor. Muğla ilinde genel olarak her ilçesinde bulunan zeytin, Milas ve Yatağan bölgelerinde daha çok yetiştiği öğrenildi.

Milas bölgesinde tarihsel olarak yapılan araştırmaya göre ise, İlkçağlardan   günümüze   kadar,   Milas’ta   zeytin,   en   temel   geçim   kaynağı   olmuştur. Zeytinler   Milas’ta   çok   geniş   bir   alanı   kaplar.   Günümüzden   geriye   doğru,   tarih   içinde   bir yolculuk  yaparsak,  Milas’ta  insan  yaşamının  tespit  edildiği  tarih  öncesi(pre-historic)  dönemde de   (8   bin   yıl   önce)   zeytin   ağaçlarının   varlığına   rastlanmıştır.   Zeytincilik   her   zaman   Milas ekonomisinin  ve  insan  geçiminin  temelini  oluşturan  bir  unsur  olmuştur.  “Milas’ın  dağlarından yağ,  ovalarından  bal  akar”  veciz  sözünün  bir  yanını  zeytincilik,  diğer  yanını  da  arıcılık  oluşturur. Her ikisi de tarih boyunca Milaslılar’ın önemli geçim kaynağıdır. İ.Ö.   Karya   döneminde   Milas   halkını   cezalandırmak   ve   onları   açlığa   mahkûm   ederek teslim  olmaya  zorlamak  için;  işgalci  güçler,  Milas’taki  tüm  zeytin  ağaçlarını  kökünden  kestiği rivayet  edilir.  Zaman  zaman  kent  işgalciler  tarafından  yakılıp-yıkılarak  hasara  uğrarken,  zeytin ağaçları  da  bu  tahribattan  payına  düşeni  alırmış.  Milas  zeytinler  tarihte  bu  kıyımı  yaşamasaydı, belki de, Milas’ın bugün sahip olduğu zeytin ağacının iki-üç misline sahip olacaktı…Milas  deyince  akla,  tarih  ve  zeytin  gelir.  Milas  Ege  bölgesinin  ve  Türkiye’nin  en  önemli zeytin   üretim   merkezlerinden   birisidir.   Milas   bölgesi,   Türkiye’nin   tane   zeytin   üretiminin   % 10’unu  karşılamaktadır.  Muğla  ilinde  en  çok  zeytin  ağacına  sahip  ilçe,  Milas’tır.  Bu  oran  % 80’dir.  Zeytine  bağlı  sanayileşme,  eskiden  beri  Milas’ın  ana  sanayi  kuruluşlarının  başında  gelir. Zeytin  ve  zeytine  bağlı  ürünlerin  üretildiği  imalathaneler  ve  fabrikalar,  Milas’ta,  önemli  oranda işçi çalıştıran kuruluşlar olmuştur. Milas zeytinciliği ile ilgili veriler şu şekildedir:Mevcut  81.189  hektar  kültür  arazisinin  52.900  hektarı  zeytin  ağaçlarıyla  kaplıdır.  Yaklaşık olarak   7.785.000   meyve   veren   ağaç,   37.490   meyve   vermeyen   ağaç   bulunmaktadır.   Bu ağaçlardan  var  yılında  95  bin  ton,  yok  yılında  ise  10  bin  ton  tane  üretimi  gerçekleşmektedir. Tane üretiminin % 10’u sofralığa, % 90’ı yağlığa ayrılmaktadır. Milas  çevresindeki  zeytin  ağaçlarının  %  99’u  memecik,  %  1’i  de  Gemlik  çeşidi  zeytindir. Milas  merkez,  belde  ve  köylerinde  33  adet  eski  sistem,  60  adet  yeni  sistem(kontinu)  olmak üzere   93   adet   zeytinyağı   fabrikası   bulunmaktadır.   Bunlardan   31   tanesinin   gıda   sicili      ve       çalışma   izni   bulunmaktadır.  İlçede bulunan  zeytinyağı  fabrikalarının  tane zeytinişleme  kapasitesi  402  bin  ton  olup  elde  edilen  yağ  80.400  tondur.  Bu  fabrikalar  160.800  ton pirina   işleme   kapasitesine   sahip   bulunmaktadır.   Milas’ta   en   çok   zeytin   ağacı,   Bafa   ve çevresindedir.  Milas’ın  114  köyünde  zeytincilik  önemli  bir  geçim  kaynağıdır.  İlçede  ikisi  aktif durumda  3  adet  zeytinyağı  paketleme  tesisi  bulunmaktadır.  Son  yıllarda  Milas  zeytinyağları, çeşitli markalar halinde şişelenerek, raflardaki yerini almıştır. Karasu   sorunu…   Ürünün   var   yılında   zeytinyağı   fabrikalarından   çıkan   karasu   miktarı 177.900  tondur.  Geçmiş  yıllarda  zeytinyağı  fabrikalarından  çıkan  karasular,  derelere  akıtılıyor veya  bazı  yerlerde  de  derelerden  akan  karasular  Güllük  körfezine  ulaşıyor,  bu  sayede  suların biyolojik  yapısı  bozuluyor,  sulardaki  canlı  hayat  bundan  çok  büyük  zarar  görüyordu.  Sorunun çözümü   ve   canlı   hayatın   sürdürülebilmesi   için   yapılan   çalışmalar   sonucunda;   Milas’taki fabrikaların  %  50’ye  yakın  bölümünde  3  havuzlu  çökeltme  sistemi  hayata  geçirilmiş  ve  de bugün başarıyla uygulanmaktadır.  Milas’ta  zeytinciliğin  geliştirilmesi  için  önemli  çalışmalar  yapılmaktadır.  Eskiden,  tütün Milaslılar  için  zeytinle  birlikte  önemli  bir  geçim  kaynağı  idi.

Tütüne  kota  getirilmesiyle  zeytine doğru  bir  yöneliş  başlamıştır.  Tütün  ekilmeyen  arazilerde,  sofralık  ve  salamuralık  olmak  üzere Gemlik   türü   zeytinlerin   dikilmesi   için   çalışmalar   başlatılmış   ve   bu   konuda   çiftçi   teşvik edilmiştir.  Son  on  yılda  Milas’ta  resmi  ve  özel  kuruluşlar  tarafından  çiftçilere  250  bin  zeytin fidanı dağıtılmış ve 10 bin dekarda zeytinlik alan meydana getirilmiştir. Özel  İdare  Kaynaklı  olarak;  2005  Aralık  ayında  Özel  İdare  destekli  çitçi  katkılı  zeytin fidanı   dağıtımı   projesi   kapsamında   yapılan   çalışmalar   sonucunda   13.550   zeytin   fidanının dağıtımı, 2006 yılında 45.410 zeytin fidanının dağıtımı yapılmıştır.Köylere   Hizmet   Götürme   Birliği   Katkılı   olarak;   2006   yılında   40   köyde   9.350   zeytin fidanının dağıtımı sağlanmıştır. Sosyal  Yardımlaşma  ve  Dayanışma  Vakfı  Kaynaklı  olarak;  ‘Sosyal  Riski  Azaltma  Projesi’ kapsamında 2006 yılında toplam 230 aileye 11.310 adet zeytin fidanı dağıtıldı.Bu  üç  kuruluş  tarafından  ilçemizde  son  bir-kaç  yıl  içinde  dağıtılan  zeytin  fidanı  sayısı 79.620’dir.Zeytin  ağaçlarında  görülen  hastalık  çeşidi;Son  üç  yıl  içinde  özellikle  taban  arazilerdeki zeytinlerde  görülen  hastalık,    halkalı  leke  hastalığıdır.  Bununla  ilgili  olarak  2005  yılında  İl  Özel İdaresi  kaynaklarıyla  sağlanan  3  bin  kg.  göztaşı  çiftçilere  dağıtılarak,  bu  hastalıkla  mücadele etmeleri sağlanmıştır. 2006 yılında da bu hastalıkla mücadele sürdürülmüştür.

Haber : Güngör ÇOBAN